Poczucie winy – indywidualne, systemowe i dziedziczone.

Poczucie winy to jedno z najsilniejszych i najbardziej obciążających uczuć, które towarzyszy człowiekowi w jego życiu psychicznym. Z jednej strony pełni funkcję regulacyjną – pomaga nam odróżniać dobro od zła, motywuje do naprawiania błędów i przestrzegania norm społecznych. Z drugiej jednak, może stać się ciężarem, który więzi nas w przeszłości i nie pozwala iść naprzód.

W psychologii poczucie winy rozumiane jest jako emocja powstająca, gdy dana osoba ocenia swoje postępowanie jako sprzeczne z własnymi wartościami, sumieniem lub normami społecznymi.

• Pozytywna rola winy – mobilizuje do zmiany zachowania, naprawienia relacji, przeprosin czy zadośćuczynienia.

• Negatywna rola winy – gdy staje się przewlekła, nieadekwatna do sytuacji albo dziedziczona, prowadzi do depresji, lęku czy chronicznego poczucia „bycia złym człowiekiem”.

Carl Gustav Jung uważał, że nieprzeżyte poczucie winy może prowadzić do projekcji – przerzucania odpowiedzialności na innych – lub do poczucia „przeznaczenia”, które ciągle ściąga na człowieka cierpienie.

Bert Hellinger zauważył, że poczucie winy jest nie tylko zjawiskiem indywidualnym, ale również systemowym.

• W rodzinach działają tzw. porządki przynależności – każdy członek systemu ma prawo do miejsca.

• Jeśli ktoś w rodzie został wykluczony (np. nieślubne dziecko, przodek, który popełnił zbrodnię, samobójca), późniejsi potomkowie mogą nieświadomie czuć się winni i próbować „odpokutować” za niego.

• Poczucie winy staje się wówczas lojalnością rodzinną – dziecko bierze na siebie coś, co nie należy do niego, aby „zachować więź” z systemem.

Hellinger mówił też, że każdy rozwój wiąże się z poczuciem winy – bo wyjście poza normy i wzorce rodzinne zawsze rodzi lęk, że „zdradzam system”.

Psychogenealogia, rozwinięta m.in. przez Anne Ancelin Schützenberger, pokazuje, że poczucie winy może być dziedziczone transgeneracyjnie.

• Dzieci i wnuki często noszą w sobie „niewypowiedziane sekrety” rodzinne, przejmują nieświadomie poczucie winy przodków.

• Powstaje tzw. „syndrom rocznicowy” – powtarzanie losów przodków (np. poczucie, że nie wolno mi być szczęśliwą, bo babcia cierpiała).

• Psychogenealogia wskazuje, że nieprzepracowana wina rodu staje się nieuświadomionym dziedzictwem, które można uwolnić poprzez pracę terapeutyczną, uświadamianie historii i nadawanie jej miejsca.

Poczucie winy może być drogowskazem – jeśli prowadzi do refleksji i naprawy błędów. Może jednak stać się również więzieniem, jeśli staje się nadmierne, nieadekwatne lub dziedziczone.

W psychologii i psychoanalizie rozumiane jest jako konflikt wewnętrzny jednostki. W ustawieniach systemowych i psychogenealogii – jako ciężar całych rodów, który może być przenoszony z pokolenia na pokolenie.

Dopiero świadome uznanie winy – czy to własnej, czy przejętej – pozwala zyskać siłę, o której mówił Hellinger: siłę do życia swoim życiem, w wolności i dojrzałości.

  Ćwiczenie: Spotkanie z poczuciem winy

1. Przygotowanie

• Usiądź wygodnie w cichym miejscu.

• Zamknij oczy, weź kilka głębokich oddechów.

• Połóż dłoń na sercu i pozwól sobie poczuć obecność w ciele.

2. Dialog z poczuciem winy

• Pomyśl o sytuacji, w której często czujesz winę (np. wobec bliskich, w pracy, w związku).

• Wypowiedz w myślach lub na głos:

„Witaj, poczucie winy. Chcę zobaczyć cię dzisiaj w całości.”

• Zauważ, gdzie w ciele odczuwasz winę (żołądek, gardło, barki, serce?).

3. Pytania do poczucia winy

Zapytaj wewnętrznie:

• „Czy jesteś moją winą, czy może noszę cię za kogoś z mojego rodu?”

• „Do kogo naprawdę należysz?”

• „Jaką dobrą intencję niosłeś w moim życiu?”

Zapisz odpowiedzi intuicyjne, które się pojawią – nawet jeśli wydają się dziwne.

4. Oddanie nie swojej winy

Jeśli poczujesz, że wina nie jest Twoja, powiedz w sercu:

„Widzę cię i oddaję ci to, co twoje. Z szacunkiem zostawiam to przy tobie. Tobie należy się twoja wina, a mnie moje życie.”

Możesz symbolicznie wyobrazić sobie, że kładziesz ciężki kamień na ziemi lub w dłoniach przodka, do którego należy.

5. Integracja

• Połóż obie dłonie na sercu i powiedz:

„Zostawiam przy sobie tylko to, co moje. Przyjmuję moje życie w całości. Nawet jeśli wiąże się ono z poczuciem winy, które mnie prowadzi ku sile i dojrzałości.”

• Oddychaj spokojnie jeszcze przez chwilę, czując ulgę i wolność.

  Jeśli czujesz, że w Twoim sercu od dawna mieszka ciężar winy – własnej lub przejętej z rodu – zapraszam Cię do wspólnej podróży uzdrawiającej na warsztat „Uzdrowienie Rodu i Traumy Pokoleniowej”

To przestrzeń, w której możesz oddać to, co nie jest Twoje, i odzyskać lekkość swojego życia.

Zapisy: www.annawolff.pl/warsztaty

Warsztat prowadzi:

Anna Wolff – Certyfikowany Terapeuta Ustawień Systemowych, Psychotraumatolog, Life & Business Coach.

Założycielka Akademii Ustawień Systemowych®, autorka kursów i programów pracy z traumą, intencją i przekazem transgeneracyjnym. Od kilkunastu lat wspieram ludzi w odzyskiwaniu wewnętrznej wolności, siły i zaufania do życia.

Poczucie winy.