Ofiara, Sprawca, Ratownik.

Być może już spotkałeś/spotkałaś się się z terminem „trójkąt Karpmana” – schematem zachowań osób, które w dzieciństwie nie zaspokoiły potrzeby akceptacji, współczucia i uznania.

Wchodzenie w role trójkąta Karpmana jest efektem doświadczeń z domu rodzinnego, tego co działo się w relacji z rodzicami lub opiekunami i nie jest w pełni świadome.

W trzy role: Ofiary, Sprawcy, Ratownika wchodzimy automatycznie i nieświadomie, powielając zachowania, które znamy tak dobrze.

W dorosłym życiu często spotykamy się z sytuacją, kiedy osoba wchodząca w relację (partnerską bądź towarzyską) przyjmuje rolę, do której najbardziej się przyzwyczaiła. Zazwyczaj to właśnie rola Ratownika jest tą najczęściej wybieraną.

Ratownik żyje misją: „zbawię świat i innych”. Realizuje ją intensywnie z uporem maniaka nieraz. Robiąc wszystko co tylko możliwe aby nie zająć się sobą i niewygodnymi emocjami i nierozwiązanymi konfliktami wewnętrznymi z dzieciństwa.

Ratuje aby odpowiedzieć na swoją potrzebę postrzegania siebie jako lepszego albo, żeby przekonać siebie, że jest w porządku.

Niosąc pomoc Ratownik bierze na siebie odpowiedzialność za drugą osobę – w czym odbiera jej tak naprawdę energię do samodzielnego poradzenia sobie z problemem, sprawczość i możliwość poproszenia o pomoc.

Po czym poznajemy Ratownika:

- jest często nad odpowiedzialny, chętnie angażuje się w wykonywanie innych prac za inne osoby, najczęściej nie proszony o to.

- bywa nadopiekuńczy, chętnie wybiera partnera którym musi się opiekować (alkoholik, uzależniony, nieporadny życiowo)

- twierdzi, że żyje dla innych (dzieci, męża, rodziny) – poświęcenie siebie i swoich potrzeb w imię kogoś lub czegoś czyni w mniemaniu Ratownika jego życie wartościowym i sensownym.

- przekracza granice innych  i pozwala innym przekraczać swoje. Wie lepiej co jest dobre dla innych i narzuca swoje zdanie. Chętnie decyduje za kogoś, bez porozumienia z nim w tym temacie. Często ma wielki problem w mówieniu „nie” innym. Odmawiając – czuje się winna. Zgadzając się, przekracza siebie, traci energię.

- martwi się o innych i za innych. Interesuje się bardziej życiem i problemami innych niż skupieniem się na swoich emocjach i potrzebach.

- chętnie zaspokaja potrzeby innych, nawet gdy o to nikt nie prosi. Bardzo frustrując się, rozczarowując i złoszcząc kiedy nie otrzymuje, w jej mniemaniu zasłużonej wdzięczności.

- ma problem z przyjmowaniem pomocy, zazwyczaj to tzw. „zosia samosia”

- po wieloletnim funkcjonowaniu w roli Ratownika doświadcza uczucia „wypalenia”, braku sił, ciało jest mocno przeciążone – zazwyczaj odczuwa bóle pleców, doświadcza fizycznego poczucia noszenia ciężarów na barkach.

Ratownik najczęściej niedostrzegany przez rodziców w dzieciństwie, obarczany obowiązkami za dorosłych, tworzy wiele przekonań, które generują w przyszłości określone zachowania i problematyczne sytuacje.

Kluczowe wewnętrzne zdania budujące przekonania:

- nie zasługuję

- nie mam prawa

- muszę działać by być widzianym

- inni są ważniejsi

Popularne przekonania Ratownika to:

- muszę zasłużyć na miłość, nie mogę jej dostać tylko dlatego, że jestem

- muszę się ciągle starać, zabiegać, wykonywać dużo obowiązków, bo inaczej nikt mnie nie doceni i nie zauważy

- inni będą mnie kochać i szanować tylko wtedy kiedy zrobię coś dla nich

- nie mogę odpoczywać, tylko kiedy coś robię jestem coś warta/warty

- moje życie ma sens tylko kiedy robię coś dla innych

- muszę się poświęcać

- inni są ważniejsi niż ja sam/sama

- robię wszystko dla dobra innych/służę dobru innych

- jestem wartościowa/wartościowy bo robię tak wiele dla innych

- nie potrzebuję nic w zamian za to co robię

- jestem lepsza/lepszy od innych kiedy pomagam

Emocje i uczucia, które towarzyszą Ratownikowi:

- smutek, żal i frustracja, że mnie nikt nie docenia…a przecież się tak staram

- złość, gniew na siebie samego/samą i innych

- osamotnienie

- zmęczenie psychiczne i fizyczne

- przeciążenie emocjonalne

- poczucie odrzucenia i niesprawiedliwości

Jeżeli czujesz, że coś przykrego w relacji z innymi się powtarza... stara historia nieustannie powraca – warto przyjrzeć się sposobowi wchodzenia w relacje z innymi, skontaktować ze swoimi najgłębszymi potrzebami i wybrać nowe, wspierające Cię przekonania.

Jeśli temat Cię interesuje i czujesz, że to coś czemu warto się bliżej przyjrzeć – zapraszam Cię na LIVE na Facebooku, który odbędzie się 1 maja o godzinie 19.00 będę poruszać temat ról w które wchodzimy i ich konsekwencjach.

Zapraszam

Anna Wolff

Certyfikowany Terapeuta Ustawień Systemowych